DiyalizHaber

DİYALİZ HEKİMLERİNİN GELECEĞİ

 

Günümüzde dernekler üyelerinin haklarını ve mesleğin geleceğini belirleyen en önemli sivil toplum kuruluşlarındandır. Diyaliz hekimliği ülkemizde 25 yıllık geçmişi olan ve 60.000 hemodiyaliz hastasının tedavisinin uygulanmasında en önemli yapı taşıdır. Bu alanda çalışan sertifikalı sorumlu hekimleri ve sertifikalı uzman hekimleri, diyaliz hekimi olarak kabul etmekteyiz. Şu an için, diyaliz hekimlerinin yaptığı görevi yerine getirebilecek başka bir hekimlik branşı mevcut değildir. Son on yılda  ülkemizde nefroloji uzmanı hekimlerin sayı olarak artmasına rağmen; nefroloji uzmanları diyaliz salonunda 30 hastanın yükünü ve tıbbi sorunlarını tek başına taşımakta istekli değillerdir.

 

Tüm bunlara rağmen diyaliz hekimliği ekonomik ve sosyal olarak hak ettiği bir yerde değildir. Bunun en önemli sebeplerinden biri ise diyaliz hekimlerinin örgütlenme konusundaki başarısızlıkları olarak gözükmektedir.

 

Peki Diyaliz Hekimlerinin görevleri nelerdir ?

1- Mesul Müdürlük: Diyaliz merkezlerinde diyaliz hekimleri genellikle aynı zamanda, mesul müdürlük görevlni de ifa etmektedir. Bu durum biz hekimleri Sağlık Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Adliye, Belediye, Hasta Hakları konusunda primer sorumlu hale sokmaktadır. Bu ağır yük ne yazık ki; şu ana kadar ücretlendirilmemiştir. Ayrıca “Ev Hemodiyalizi” gibi Nefroloji Uzmanı kontrolünde yürütülen hizmetin idari sorumluluğu da omuzlarımızdadır. Kuruma karşı açılacak davalarda oluşan maddi tazminatın yükünün kimin üzerine kalacağı ise belirsizdir.

 

2- Tıbbi Hizmetler: Yönetmeliklere göre diyaliz ünitesinde hekim bulunmadan hemodiyaliz tedavisi uygulanamaz. Yönetmelikler ve iş kanunları diyaliz hekiminin çalışma saatlerini ve çalışma koşullarını belirlemiştir. Bu hükümler öncelikle hekimin insani çalışma koşullarını ve hastaların alacağı hizmetin kalitesini belirlemektedir.  Diyaliz hekimlerinin çalışma süresi ve çalışma koşulları şu şekilde düzenlenmiştir:

 

a) Çalışma Süresi: İş Kanunu hükümlerine göre bir işçinin çalışma süreleri haftalık 45 saattir. Yönetmeliğe göre bir diyaliz seans süresi kan pompasının çalıştığı süre olarak 4 saatin altında olamaz. Hastanın salona alınması, hastanın hazırlığı, iğnelerin takılması, iğnelerin çıkarılması, hastanın kanama vital bulgular açısında salonda takibi ve son hastanın diyaliz ünitesinden ayrılması gerçekleşinceye kadar diyaliz hekiminin görevi devam etmektedir. Bu durumda bir seans için diyaliz hekimin çalışma süresi 4,5-5 saat arasındadır. Bu durumda bir diyaliz hekiminin haftalık çalışma süresi ideal olarak 10 seanstır. Diyaliz hekiminin daha fazla seans yaparak, daha fazla ekonomik kazanç elde etme ihtiyacı duyması, hekimin sosyal şartlarını zorlamaktadır.

​

b) Çalışma Koşulları: Diyaliz Yönetmeliği'ne bakarsak bir diyaliz hekimi en fazla 30 hastaya bakabilir. 30 hasta ile 50 hasta bulunan seanslarda ise ikinci bir diyaliz hekiminin çalışması bir zorunluluktur. Bir seansta 3 saatin diyaliz salonunda geçtiğini düşünürsek 180 dakikadan hasta başına düşen 6 dakikadır. Bu 6 dakika içinde hastanın muayene edildiği, tedavisinin düzenlendiği, gelişen acil durumlara müdahale edildiği ve hasta kayıtlarının tutulabilmesi mümkün değildir. Ülkenin ve diyaliz merkezlerinin ekonomik zorluk içinde bulunması gibi mazeretler ile pratikte bu konunun da bazı merkezler ve hekimler tarafından gözardı edildiği bilinmektedir.

 

3- Koordinasyon Görevi: Diyaliz merkezlerinde en önemli görevlerden biri de hastanın diyaliz hizmeti dışındaki sağlık hizmetinin planlanması ve koordine edilmesidir. Genellikle hasta yakınları diyaliz kliniğinde tüm sağlık hizmetinin verilebileceğini veya böyle bir görevi olduğu kanısındadır. Oysa bir diyaliz merkezi sadece diyaliz hizmetinin verilmesi ile yükümlüdür. Hastanın damaryolu problemleri, kardiolojik sorunlar, endokrin problemler vb. konulara çözüm bulunması da diyaliz hekiminin görevi haline getirilmiştir. Bu branşlar ile hastanın buluşturulması, konsültasyonların yorumlanması da diyaliz hekiminin vaktini ve enerjisini alan konulardır.

​

Bir diğer konuda yönetmelikte belirtildiği üzere, hastanın tedavisinin uzman tabip (Nefrolog veya Sertifikalı Sorumlu Dahiliye Uzmanı) tabip tarafından düzenlenmesi gerekliliğidir. Uzman hekimin ayda 1 kere tüm hastaları görmesi, muayene etmesi ve tedaviye karar vermesi ise imkansızdır. Hasta başına düşen 5 dakika içinde bu işin yapılması da teknik olarak mümkün değildir. Dolayısiyle bu görevde diyaliz hekiminin üzerine kalmış gibi gözükmektedir.

 

4- Kurumlarla İlişkiler: Diyaliz hekimleri kurumlarla yaşanan sorunlarda muhatap konumundadır. Sağlık Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik Kurumu, Belediyeler, Maliye vb. kurumlara giderek ifade verme, işlemleri başlatma gibi süreçlerde diyaliz hekimine sorumluluk düşmektedir.

 

Diyaliz Hekimlerinin örgütlenmesi ne durumdadır ?

Peki diyaliz hekimi bütün bu ağır çalışma koşulları ve sorumluluk altında iken niye ekonomik, sosyal ve idari baskı altındadır? Bunun en önemli sebebi ise diyaliz hekimlerinin örgütlenme konusunda başarısızlığıdır. Şu an için diyaliz hekimlerini ulusal düzeyde temsil eden tek hekim derneği Diyaliz Hekimleri Derneği(DİHED)' dir.

 

Bir derneğin ise gücü derneğin üye sayısı, üyelerinin derneği desteğinin düzeyi, derneğin yaptırımı gücü ve derneğin ekonomik gücü en önemli kriterlerdir. Bir derneğin yaşayabilmesi günümüz şartlarında merkezi yerde dernek merkezine, sekreterine ve çalışmalar için kullanabileceği ekonomik kaynağa ihtiyaç vardır. 

​

DİHED gözüyle bakarsak;

1- Sertifikalı diyaliz hekimlerinin yaklaşık 300 tanesi DİHED üyesidir. Bu sayı; sertifikalı 3000 civarında hekim olduğunu kabul edersek %10 oranına karşılık gelmektedir.

 

2- Aktif olarak diyalizde çalışan diyaliz hekimlerin ise yaklaşık 200 kişidir. Diyaliz alanında çalışan hekim sayısını 1000 kabul edersek yaklaşık olarak bu hekimlerin %20'si DİHED'e üyedir.

 

3- Üyelerimiz görüşlerini ve sorunlarını dernek ile paylaşmakta  ve dernek tarafından verilen görevleri yapmakta isteksizdir. Bu konuda yönetim kurulu dahil olmak üzere, bölge temsilcileri, çalışma grubu üyeleri ve üyelerin bir özeleştiri yapmasında fayda vardır. Derneğin sorunlarına çözüm olmasını beklerken, dernek için ben ne yaptım sorularını da kendilerine sormaları gereklidir.

 

Sonuç olarak diyaliz hekimliğini hakettiği yere getirecek yegane yol; diyaliz hekimlerinin DİHED çatışı altında birleşmeleri, derneğin çalışmalarına aktif olarak katılmalarıdır. 25 yılını diyaliz salonlarında geçirmiş bir hekim ve DİHED Yönetim Kurulu Başkanı gibi onur duyduğum bir görevi yapmakta olan bir meslektdaşınız olarak size şunu da hatırlatmak isterim ki; bu günler iyi günlerimizdir. Örgütlenmezsek 1000 USD'ye karşılık gelen ücretlere, günde 12 saat, haftada 70-80 saat çalışmaya, müdürlerinizin uygun gördüğü ilaçları kullanmaya, seansta 60 hasta bakmaya hazır olun.